چند روز پس از حضور سعید جلیلی به همراه تیم مذاکرهکننده سابق هستهای در کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی، بعد از انتشار پاسخهای ولایتی، بعیدینژاد و صالحی به سخنان منتسب به جلیلی، حمید رسایی نماینده تهران در مجلس، با عقبنشینی از این ادعا که طرف آمریکایی در مذاکرات ایران و 5+1 حق غنیسازی ایران را به رسمیت شناخته است، از پذیرش «حقوق هستهای صلحآمیز» ایران توسط وندی شرمن نماینده آمریکا در مذاکرات استانبول 2 خبر داده است.
به گزارش «تابناک»، روز دوشنبه و بعد از جلسه کمیسیون بررسی برجام سید حسین نقوی حسینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی که سخنگویی کمیسیون بررسی برجام را نیز بر عهده دارد به خبرنگاران گفت، «سعید جلیلی تصریح کرده که آورده سیاسی ما در زمان تحویل پرونده٬ پذیرش حق هستهای ایران و وادار کردن طرف مقابل به ویژه آمریکاییها مبنی بر پذیرش حق غنیسازی ایران بود».
بعد از اعتراضات صورت گرفته از سوی ولایتی، بعیدینژاد و علی اکبر صالحی، وزیر خارجه دولت دوم احمدینژاد به سخنان جلیلی، این بار حمید رسایی، نماینده تهران در مجلس و از مخالفان پر سر و صدای مذاکرات هستهای در صفحه اینستاگرام خود نوشته است: «در یکی از جلسات آقای جلیلی به پیام جالبی از طرف اوباما اشاره کرد که وندی شرمن آن را در مذاکرات قرائت کرد. موضوع مربوط به مذاکرات استانبول۲ (فروردین ۹۱) است. در این مذاکرات وندی شرمن در ابتدای جلسه میگوید: [من نه تنها به نمایندگی ازطرف دولت آمریکا دراین مذاکرات بلکه به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا این پیام رئیس جمهور را به شما که نماینده ایران و نماینده ولی فقیه ایران هستید اعلام میکنم.]
آقای جلیلی دو بخش از این پیام اوباما را در جلسه بیان کرد: [ما حق ایران را برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای در چارچوبNPT شناسایی میکنیم/ ما این جا نیستیم تا در مذاکرات ایران را مستثنی کنیم]. آقای جلیلی اشاره کرد که گزارش این پیام اوباما که توسط شرمن در مذاکرات قرائت شد، مفصل و مکتوب به مقامات عالی کشورمان ارائه شد و به عنوان سند رسمی درشورای عالی امنیت ملی موجود است». پیام اویاما در نوروز 89
روایت رسایی از وعده شرمن به ایران در بهار 91
روایت جدید رسایی از سخنان جلیلی با روایت مطرح از سوی نقوی حسینی تفاوت عمیقی دارد، زیرا «پذیرش حق غنیسازی ایران از سوی آمریکا» با «پذیرش حقوق هستهای صلحآمیز ایران از سوی آمریکا» فاصلهای معنادار دارند.
حقوق صلحآمیز هستهای هر کشور از جانب ایالات متحده، هرگز به معنای پذیرش حق غنیسازی آن کشور از سوی ایالات متحده نبوده است.
کشورهای در حال توسعه که به دنبال استفاده از انرژی هستهای هستند، از یک سو و قدرتهای غربی دارای سلاح هستهای از سوی دیگر، تفسیر کاملا متفاوتی از حقوق هستهای کشورها بر مبنای پیمان عدم اشاعه هستهای موسوم به انپیتی دارند.
اصلیترین اختلاف دو طرف در تفسیر ماده چهارم این معاهده ظهور پیدا کرده است که بر اساس آن، «هیچ نکته ای در این پیمان نباید به گونه ای تفسیر شود که حق غیر قابل انکار کشورهای عضو در انجام تحقیقات، تولید و استفاده از انرژی هستهای برای مقاصد صلح آمیز را تحت تاثیر قرار دهد».
طبق تفسیر غربی از انپیتی، این ماده هرگز به معنای حق غنیسازی کشورهای مختلف نیست و ایالات متحده، حق غنیسازی را برای هیچ کشوری به رسمیت نمیشناسد و تنها در مواردی با غنیسازی در برخی از کشورها بدون به رسمیت شناختن آن کنار آمده است.
پذیرش حقوق صلحآمیز هستهای کشورها در مذاکرات استانبول 2 با توجه به ادبیات طرفهای مذاکرات در سال های گذشته، تقریبا هیچ ارزشی ندارد. حتی قطعنامههای شورای امنیت، که مبنای اصلی فشارهای سنگین و تحریمهای بینالمللی علیه ایران در سالهای گذشته بوده است نیز، حق کشورهای عضو انپیتی در تحقیق، توسعه، تولید و استفاده از انرژی صلحآمیز هستهای برای مصارف صلحآمیز و بدون هیچ تبعیضی را مورد اشاره قرار دادهاند.
تصاویر زیر نشان میدهد، بنا به روایت رسایی از سخنان وندی شرمن در بهار 91، شرمن جملات اولیه قطعنامههای ظالمانه 1696، 1737، 1747، 1803 و 1929 را تکرار کرده است..علاوه بر این، مقامات آمریکایی نیز در سال های گذشته، بارها اذعان کردهاند با حقوق هستهای ایران مخالفتی ندارند؛ نکته مهم اما این است که حقوق هستهای صلحآمیز ایران بنا به تفسیر ایالات متحده، حق غنیسازی ایران را در بر نمیگیرد.
در مقابل روایت قبلی نقل شده از جانب سعید جلیلی و همراهان وی در جلسه کمیسیون برجام، که اکنون با نقل قوا کاملا متفاوت رسایی همراه شده است، سخنان روز گذشته علیاکبر صالحی، وزیر خارجه دولت دهم و رئیس فعلی سازمان انرژی اتمی قابل توجه است که از جمله گفته: وقتی که به وزارت خارجه رفتم، با توجه به سوابقم در موضوع هستهای به دنبال راه حل بودم . روابط ما با عمان هم بسیار خوب بود و برادرانمان برای وساطت اعلام آمادگی کردند، ولی ما به جدیت آمریکاهایی اطمینان نداشتیم. به همین جهت، یادداشتی دادیم که اگر آمریکایی ها حاضرند با پذیرش حق هستهای ایران و لغو تحریم و ... گفتوگو کنند، ما هم آمادگی داریم در نهایت با درخواست اصلی آنها از طریق عمان، زمینه گفتوگو فراهم شود و مسئولین ارشد نظام هم در جریان موضوع قرار گرفتند. به علت بی اعتمادی به آمریکایی ها با شرایطی موافقت شد که موضوع پیگیری شود. این موضوع از اواسط سال 90 شروع و بالاخره اولین جلسه بهار 91 امکان پذیر شد که برگزار شود. از اولین نشست تا اسفند همان سال طول کشید تا نشست دوم برگزار شد که در آن آمریکایی ها که حق هستهای و حق غنی سازی را پذیرفتند و گفتند ما آماده ایم که غنی سازی شما را به رسمیت بشناسیم؛ بنابراین، حق غنی سازی در هیچ یک از مذاکرات 1+5 از سوی آمریکایی ها به رسمیت شناخته نشده، بلکه در گفتوگوی مسقط آمریکایی ها حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناختند و بعد از این بود که دولت جدید آمد و مذاکرات را پیگیری کردند